Z wizytą na Litwę przybył Wysoki Komisarz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) ds. Mniejszości Narodowych Knut Vollebaek. Celem wizyty jest zapoznanie się z polityką władz litewskich wobec mniejszości narodowych, w szczególności mniejszości polskiej. Vollebaek odwiedzi m.in. rejon solecznicki, zamieszkiwany w większości przez Polaków. Spotka się z przedstawicielami lokalnych władz i organizacji pozarządowych. Będzie także wizytował polskie i rosyjskie szkoły znajdujące się na terenie tego rejonu, a także pierwsze na Litwie Centrum Kultury Białoruskiej.
Za tydzień komisarz Vollebaek wybiera się zaś z wizytą do Polski, gdzie zapozna się z sytuacją mniejszości litewskiej w Polsce i spotka się z litewskojęzycznymi mieszkańcami Sejn i Puńska. Wydaje się, że celem tych wizyt jest dokonanie pewnej analizy porównawczej sytuacji obydwu mniejszości narodowych: polskiej na Litwie i litewskiej w Polsce. Taka obiektywna ocena ze strony ekspertów OBWE bardzo by się na pewno przydała, w celu ostudzenia nadmiernie rozpalonych emocji. Raport OBWE trudno będzie zakwestionować. O ile zostanie on opublikowany, gdyż zasadą działania Wysokiego Komisarza OBWE jest pewna dyskrecja i unikanie publicznego nagłaśniania rezultatów swoich prac oraz wyciągniętych wniosków.
"Pomiędzy Litwinami a mniejszością polską na Litwie utrzymuje się napięcie.Jesteśmy zaniepokojeni. Nie ma jeszcze konfliktu, ale jest napięcie. Moim zadaniem jest wskazanie problemu, by nie przekształcił się on w konflikt" - powiedział dziś w Wilnie Knut Vollebaek.
Wysoki komisarz OBWE przyznaje, że jego wizyta na Litwie wynika ze "skarg mniejszości polskiej", które ukazują się "w międzynarodowej przestrzeni publicznej". Najwięcej niepokoju wśród Polaków na Litwie wzbudza ostatnio nowa ustawa o oświacie, która - jak przekonują - uderza w polską mniejszość.
Zgodnie z nową ustawą, od 2013 r. w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych egzamin maturalny z języka litewskiego zostanie ujednolicony. Tymczasem program nauczania języka litewskiego w szkołach litewskich i nielitewskich się różni. W szkołach litewskich język litewski jest wykładany jako język ojczysty, a więc w szerszym wymiarze, natomiast w szkołach mniejszości - jako państwowy. Ponadto język litewski, jak podkreślają Polacy na Litwie, zawsze pozostanie dla przedstawicieli innych narodowości językiem wyuczonym, chcą więc, by egzamin z tego języka pozostał zróżnicowany.
Ustawa zakłada też, że od 1 września w szkołach mniejszości narodowych lekcje historii i geografii Litwy oraz wiedzy o świecie w części dotyczącej Litwy mają być prowadzone w języku litewskim. W całości po litewsku będzie wykładany też przedmiot o nazwie "Podstawy wychowania patriotycznego".
Osobom, ostro krytykującym działania władz litewskich wobec mniejszości polskiej, radziłbym jednak nie wiązać z wizytami komisarza Vollebaeka zbyt wielkich nadziei. Podczas swoich wcześniejszych wizyt na Litwie podkreślał on, że sytuacja mniejszości narodowych na Litwie jest dość dobra, w porównaniu do innych krajów europejskich, a nawet że w innych państwach Europy jest więcej problemów w tej dziedzinie.
Moje wcześniejsze notki na ten temat:
Litewska pułapka premiera Tuska: http://wschod.salon24.pl/345360,litewska-pulapka-premiera-tuska
Prof. Widacki o stosunkach polsko-litewskich: http://wschod.salon24.pl/334972,prof-widacki-o-stosunkach-polsko-litewskich
Bałtyckie Waterloo Tuska: http://wschod.salon24.pl/302488,baltyckie-waterloo-tuska
